Κύριε Πρόεδρε,

Με αφορμή το αίτημα της Αττικής Οικολογικής Απάντησης για να συζητήσει το Περιφερειακό Συμβούλιο την κατάσταση στην Πάρνηθα μετά από τις καταστροφικές πυρκαγιές του 2007, θα θέλαμε να καταθέσουμε τις παρακάτω σκέψεις και προτάσεις, ως συμβολή στην ανάληψη πρωτοβουλιών και τη λήψη μέτρων για την παραπέρα διαφύλαξη του Εθνικού Δρυμού της Πάρνηθας.

Μετά το τέλος κάθε αντιπυρικής περιόδου το υπάρχον μοντέλο της δασοπροστασίας και δασοπυρόσβεσης αποδεικνύει την αναποτελεσματικότητα του. Ταυτόχρονα αναδεικνύεται η ανυπαρξία ακόμη κι ενός στοιχειώδους σχεδιασμού στη πρόληψη και την άμεση επέμβαση.  Πάνω από 500.000 στρέμματα γεωργικής και δασικής γης έγιναν στάχτη αυτό το καλοκαίρι, αγγίζοντας σχεδόν τον ήδη υψηλό ετήσιο μέσο όρο της χώρας μας (523.582 στρ.).

Οι δασικές πυρκαγιές είναι φαινόμενο συνυφασμένο μεταξύ των άλλων με τον χαρακτήρα των μεσογειακών δασικών οικοσυστημάτων και των καιρικών συνθηκών και πάντα θα μας απασχολούν. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που πρέπει κάθε χρόνο να σχεδιάζουμε την αντιμετώπισή τους τόσο σε κεντρικό επίπεδο όσο και σε περιφερειακό, που να φτάνει μέχρι και τον μικρότερο Καλλικρατικό δήμο.

Η πυροπροστασία των δασών όμως πρέπει να στηρίζεται κυρίως στη πρόληψη και δευτερευόντως στη καταστολή.

Επιτυχής πρόληψη είναι αυτή που μειώνει μέχρι μηδενισμού τις πιθανότητες ανάφλεξης. Κι αυτό απαιτεί την ορθολογική διαχείριση, την επαρκή φύλαξη, αλλά και αυστηρό νομικό πλαίσιο προστασίας των δασικού χαρακτήρα εδαφών.

Δυστυχώς, μέχρι σήμερα το 80% των δασών είναι χωρίς διαχειριστική έκθεση και το 100% χωρίς καθαρισμό και ουσιαστική φύλαξη, ενώ την ίδια στιγμή θεσμοθετούνται νομιμοποιήσεις (π.χ. αυθαίρετα) που ουσιαστικά ευνοούν τη λειτουργία των εμπρηστών και των καταπατητών.

Επιτυχής καταστολή θεωρείται αυτή που γίνεται άμεσα και δεν προκαλεί μεγάλες καταστροφές. Κι αυτό συμβαίνει όταν μέσα σε 10 λεπτά από την έναρξη του επεισοδίου της φωτιάς υπάρξει επέμβαση. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι από το 1983 έως το 1998 στο 64% των δασικών πυρκαγιών που υπήρξε έγκαιρη επέμβαση αντιστοιχεί μόλις το 2% των εκτάσεων που κάηκαν, ενώ στο υπόλοιπο 36% των πυρκαγιών που δεν υπήρξε έγκαιρη επέμβαση αντιστοιχεί το υπόλοιπο 98%.

● Άραγε πόσα χρόνια θα περάσουν για να ολοκληρωθεί η διαδικασία σύνταξης των δασικών χαρτών, που αποτελεί το μοναδικό εργαλείο υπεράσπισης της χρήσης των συγκεκριμένων εδαφών; 

Στην Αττική η οποία περιβάλλεται από αρκετούς ορεινούς όγκους υψίστης σημασίας, μέχρι στιγμής έχουν αναρτηθεί μόνο 6 δασικοί χάρτες (Πεντέλη, Νέα Πεντέλη, Μαραθώνας, Φυλή, Δροσιά, Κηφισιά) με τους 3 πρώτους μόνο να είναι κυρωμένοι κατά το μέρος που δεν είχαν ενστάσεις. Για την Πάρνηθα δεν έχει ακόμη προχωρήσει τίποτε.

●   Στον Εθνικό Δρυμό Πάρνηθας κάηκαν περίπου 36.000 στρέμματα. Από όσα γνωρίζουμε σε επαφές που είχαμε με αρμόδιους φορείς τα 10.000 στρέμματα που αφορούσανε πεύκα έχουν αρχίσει να αποκαθιστώνται από την φυσική αναγέννηση, το ίδιο και 4.000 στρέμματα με πλατάνια, πουρνάρια, θάμνους κ.α. 

Από τα 22.000 στρέμματα του ελατόδασους που κάηκε, έχουν αποκατασταθεί από τις προσπάθειες αναδάσωσης του Δασαρχείου μέχρι στιγμής πάνω από 5.000 στρέμματα με έλατα. Μάλιστα το Δασαρχείο της Πάρνηθας έχει δημιουργήσει και φυτώριο 300.000 ελάτων από την ενδημική ποικιλία. Όμως παρ όλη την εξαίρετη δουλειά που γίνεται από αυτή την Δημόσια Υπηρεσία δεν θα μπορούσαμε να μην σχολιάσουμε τα ελάχιστα κονδύλια που διατίθενται για τις αναγκαίες δράσεις που χρειάζεται να αναπτυχθούν προκειμένου το δάσος να καθαρίζεται από τα σκουπίδια, οι δασικοί δρόμοι να συντηρούνται κάθε άνοιξη κ.λ.π. 

•    Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας χρηματοδοτεί το Δασαρχείο προκειμένου να καθαριστούν οι δασικοί δρόμοι, να γίνουν οι αναγκαίες αποκλαδώσεις κ.α. 

Δεν είναι δυνατό έτσι να ασκηθεί εθνική δασική πολιτική όταν τα Δασαρχεία είναι υπονομευμένα στο ζωτικής σημασίας έργο τους, λόγω των ακολουθούμενων πολιτικών νεοφιλελεύθερης λιτότητας. Ακόμη και τα ελάχιστα έως μηδαμινά κονδύλια που διατίθενται από τον προϋπολογισμό της Αποκεντρωμένης Διοίκησης έρχονται τον Ιούνιο και οι όποιες εργολαβίες για τις αναγκαίες εργασίες δασοπροστασίας διενεργούνται μετά τον Σεπτέμβριο όταν ουσιαστικά η αντιπυρική περίοδος σχεδόν βρίσκεται στο τέλος της.

●  Το κύριο πρόβλημα που αντιμετωπίζει σήμερα ο Εθνικός Δρυμός έγκειται στις προσπάθειες που γίνονται κατά καιρούς για την οικοπεδοποίηση του από τα διάφορα συμφέροντα.

Η πρόσφατη πυρκαγιά στις 25.08.12 στις υπώρειες της Πάρνηθας στη Δροσοπηγή Αφιδνών,  μόλις λίγες ημέρες μετά την απόφαση του ΣτΕ (2880/2012) που ακύρωνε το Π.Δ. του 2007 του κ.Σουφλιά που εξαιρούσε από την προστασία του ορεινού όγκου της Πάρνηθας περίπου 500 στρ., τα οποία προορίζονταν για την εγκατάσταση πάρκου υψηλής τεχνολογίας και έρευνας, απορρίπτοντας τις  παρεμβάσεις για εγκατάσταση βιομηχανικής επιχειρηματικής περιοχής (ΒΕΠΕ) «Τεχνόπολη- Ακρόπολις», επιβεβαιώνει και καθιστά αναγκαιότητα την προστασία του φυσικού περιβάλλοντος που έχει απομένει στην Αττική, με ταυτόχρονη αυστηροποίηση του νομικού καθεστώς προστασίας των ορεινών όγκων.

●  Η συσσώρευση απορριμμάτων ιδιαίτερα σε κάποιες περιοχές του ορεινού όγκου αλλά και η μετατροπή του Θριασίου πεδίου και ιδιαίτερα των αγροτικών εκτάσεων που εφάπτονται στις δασικές εκτάσεις της Πάρνηθας και του Αιγάλεω σε ένα απέραντο σκουπιδότοπο έχει ως συνέπεια την υποβάθμιση του τοπίου και της περιοχής, αλλά και την δημιουργία εν δυνάμει εστιών ανάφλεξης. Εντονότερο είναι το πρόβλημα από την Φυλή προς τα Άνω Λιόσια.

 Η Περιφέρεια Αττικής θα μπορούσε να δρομολογήσει παρέμβαση προς την κατεύθυνση καθαρισμού της εν λόγω περιοχής και περιβαλλοντικής αναβάθμισης της, εξαλείφοντας και κινδύνους γένεσης πυρκαγιάς που μπορεί να απειλήσουν το ήδη εύθραυστο οικοσύστημα της Πάρνηθας. 

● Η λαθροθηρία και οι αδέσποτες αγέλες παρατημένων σκύλων από ασυνείδητους ιδιοκτήτες τείνουν να λάβουν εκρηκτικές διαστάσεις που επιζητούν λύσεις. Η αρμοδιότητα περισυλλογής αδέσποτων ζώων ιδιαίτερα σκύλων ανήκει στην Α΄θμια Τοπική Αυτοδιοίκηση.  Προτείνουμε να χρηματοδοτήσει η Περιφέρεια Αττικής δράση, στην οποία θα εμπλέκονται οι όμοροι Δήμοι (Αχαρναί κ.α.) το Δασαρχείο, ο Φορέας Διαχείρισης  και η Κτηνιατρική Υπηρεσία. Να περισυλλεγούν όλα τα αδέσποτα, τα οποία επιτίθενται ακόμη και στα ελάφια. Να εμβολιαστούνε και να στειρωθούνε ώστε να μην αναπαράγονται, δημιουργώντας ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα. 

     

► Οργάνωση και στήριξη όλου του εθελοντικού δυναμικού ώστε να αποτελέσει δυναμικό στοιχείο συνεισφοράς για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών. Εδώ στο ζήτημα αυτό η Περιφέρεια Αττικής καλείται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο.

► Να σταματήσουν οποιαδήποτε σχέδια ή σκέψεις υπάρχουν, για ¨αξιοποίηση και εκμετάλλευση¨ των ακινήτων της πρώην βασιλικής οικογένειας που βρίσκονται στο δάσος του Τατοϊου και τώρα ανήκουν στην αρμοδιότητα της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας η οποία έχει προχωρήσει στην αποκατάσταση ορισμένων κτιρίων. Ενδεχόμενα η υλοποίηση τέτοιων επιδιώξεων θα ανοίξει δρόμους και στην κατάτμηση και δόμηση του ολοζώντανου δάσους του Τατοϊου. Οι πρόσφατες τοποθετήσεις μελών της Κυβέρνησης δυστυχώς επιβεβαιώνουν τους φόβους και τις εκτιμήσεις μας. 

► Να παραμείνει η Γενική Γραμματεία Δασών και Φυσικού Περιβάλλοντος στο ΥΠΕΚΑ και να μην μεταφερθεί στο αναρμόδιο Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων. 

Τα δάση και το φυσικό περιβάλλον της Ελλάδας και όλων των μεσογειακών χωρών είναι τα πρώτα που πλήττονται από την κλιματική αλλαγή και απαιτείται σύγχρονο πλαίσιο και συνθήκες διαχείρισης και προστασίας που να συνδέονται με την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Έτσι η παραμονή στο ΥΠΕΚΑ, που διαχειρίζεται θέματα της φύσης, κρίνεται ως απαραίτητη προϋπόθεση για την προστασία και διαχείρισή τους, όπως εξάλλου τονίζουν οι αρμόδιοι επιστημονικοί και άλλοι φορείς. Είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ το πεύκο δεν φυτρώνει πάνω από τα 700 μέτρα υψόμετρο, στην Πάρνηθα λόγω της κλιματικής αλλαγής στο μικροκλίμα της Αττικής το βρίσκουμε έως τα 1.100 μέτρα υψόμετρο.

► Ενίσχυση του Δασαρχείου Πάρνηθας (σήμερα το δυναμικό του απαρτίζεται από 33 άτομα) αλλά και όλων των κατά τόπους Δασαρχείων με το απαραίτητο επιστημονικοτεχνικό προσωπικό αλλά και την υλική ενίσχυση του (χρηματοδοτήσεις για τα απαραίτητα έργα δασοπροστασίας, οχήματα, κ.α.). Εάν θέλουμε να διαφυλάξουμε και να μεταβιβάσουμε στις αυριανές γενιές αυτό το στολίδι της φύσης, ίσως το σημαντικότερο οικοσύστημα της Αττικής.

► Ενίσχυση του Φορέα Διαχείρισης του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας και όχι συγχώνευση ή κατάργηση του. Το σχέδιο Νόμου του ΥΠΕΚΑ, παρά την αρνητική εισήγηση της καθ΄ ύλην αρμόδιας διεύθυνσης, της  Διαχείρισης Φυσικού Περιβάλλοντος, προχωρεί μεταξύ των άλλων στη συνένωση του Φορέα Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας με εκείνον του Σχοινιά Μαραθώνα και έδρα το Μενίδι. Σημειώνουμε ότι η χρηματοδότηση των φορέων (υποδομές, κτήρια, προσωπικό, λειτουργικά έξοδα) γίνεται από το ΕΣΠΑ και τα μέλη των Διοικητικών Συμβουλίων εργάζονται αμισθί, ενώ ήδη τρέχουν 2 μελέτες. 

► Ανάληψη των απαραίτητων πρωτοβουλιών ώστε να μην υπάρχει σύγχυση και αλληλεπικάλυψη  αρμοδιοτήτων μεταξύ Δασαρχείου και Φορέα. Είναι σαφές και πρέπει να διευκρινιστεί ότι την διαχείριση και τον έλεγχο του Εθνικού Δρυμού Πάρνηθας με βάση την κείμενη Νομοθεσία το μόνο αρμόδιο να την ασκεί είναι το Δασαρχείο. Άλλος είναι ο ρόλος και η αποστολή του Φορέα του Εθνικού Δρυμού.

► Να ακυρωθεί ο Νόμος του ΠΑΣΟΚ του 2003 που παραχωρεί έκταση 62,5 στρεμμάτων στο Καζίνο της Πάρνηθας. Μάλιστα ο χώρος αυτός λόγω της παραχώρησης,  έχει μείνει έξω από τα πλαίσια της υποχρεωτικής αναδάσωσης της καμένης περιοχής. Άμεσα ο χώρος αυτός που βρίσκεται δίπλα στο Καζίνο να περιέλθει στην κυριότητα του Ελληνικού Δημοσίου και του Δασαρχείου Πάρνηθας και όχι να παραμείνει προς όφελος των επιχειρηματικών συμφερόντων και σε βάρος της φύσης και του κοινωνικού συνόλου. 

► Να συνταχθούν και να αναρτηθούν από τις αντίστοιχες Διευθύνσεις Δασών, οι οποίες χρειάζεται να στελεχωθούν με το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό, οι Δασικοί χάρτες που αφορούν όλα τα δάση της Αττικής. 

► Ορθή δασική διαχείριση που θα αποτρέπει τη συσσώρευση βιομάζας στα δάση, η οποία μπορεί να αποδώσει οφέλη στην προστασία του περιβάλλοντος, αλλά και στις τοπικές κοινωνίες.

► Ενίσχυση της Πυροσβεστικής Υπηρεσίας η οποία από το 1997 έχει αναλάβει την δασοπυρόσβεση. Η ενίσχυση της Υπηρεσίας αυτής αποκτάει επείγοντα χαρακτήρα μετά τα όσα είδανε το φώς της δημοσιότητας και αφορούσαν την παντελή έλλειψη ενδιαφέροντος από πλευράς των μέχρι σήμερα Κυβερνήσεων για τις τραγικές ελλείψεις σε προσωπικό, οχήματα και εναέρια μέσα. 

► Η οριστική όμως απάντηση στο πρόβλημα της δασοπροστασίας υπάρχει στο ομόφωνο πόρισμα της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής και είναι η ίδρυση και η λειτουργία του Ενιαίου Φορέα Δασοπροστασίας.

Κοινοποίηση: 

-Περιφερειάρχη Αττικής  κ.Ι. Σγουρό. 

-Επικεφαλής των Παρατάξεων του Π.Σ.

Για την Περιφερειακή Παράταξη

¨ Αττική Συνεργασία Όχι στο Μνημόνιο¨

Οι Περιφερειακοί Σύμβουλοι

Βαρεμένος Γεώργιος

Κυπριανίδου Ερμίνα

     Τσουκαλάς Δημήτρης   

Οι προτάσεις αυτές κατατέθηκαν στις 21-09-2012/164 στο περιφερειακό συμβούλιο.